Landbouwakkoord met ‘daverend applaus’ beklonken, milieuorganisaties teleurgesteld

Boeren krijgen nu een vaste subsidie per hectare. Vanaf 2023 krijgen ze een deel van het subsidiegeld pas als ze daadwerkelijk aan vergroening doen; eerst 20 procent, later 25 procent. 

Over het akkoord is maandenlang onderhandeld. ,,Het vult me met grote voldoening om te kunnen zeggen dat het ons is gelukt!” jubelt verantwoordelijk Eurocommissaris Janusz Wojciechowski.

Namens de EVP onderhandelde CDA‘er Annie Schreijer-Pierik mee. Zij spreekt in een reactie van ‘een compromis’. ,,De uitvoering van de duurzaamheidseisen voor de inkomenssteun zal een hele uitdaging worden voor Nederlandse boeren en tuinders.”

Medeonderhandelaar Bert-Jan Ruissen (SGP) noemt het akkoord ‘ambitieus maar werkbaar voor de boer’. Ruissen benadrukt dat ruim 70 procent van de landbouwsubsidies voor boeren een directe steun blijft. Voor die andere kwart moeten ze aan de slag met duurzaamheid.

Lang is er gesteggeld over het aanvankelijke plan van EU-commissaris Frans Timmermans om boeren te verplichten 10 procent van hun grond braak te laten liggen. Dat zou beter zijn voor de biodiversiteit. Volgens Ruissen was dit met name voor Nederlandse boeren ‘onwerkbaar en zeer onwenselijk’ geweest.

Timmermans‘ plan is flink afgezwakt. Boeren worden voortaan verplicht om 3 procent van hun areaal uit productie te nemen. Ze mogen in die 3 procent ook sloten en slootkanten meetellen en landschapselementen als struiken, bomen en heggen. Ruissen denkt dat het werkbaar is. ,,Volgens mijn inschatting is dit inpasbaar.”

Boeren mogen er ook voor kiezen om langs sloten beheerde akkerranden aan te leggen. Hiervoor kunnen ze een beroep doen op ecologische vergoedingen. 

Ook mogen ze vanggewassen meetellen in de geëiste vergroening; gewassen als bladrammenas en grassen die in het najaar na het hoofdgewas worden gezaaid om de mineralen in de bodem beter vast te houden. Een dreigend verbod op het gebruik van meststoffen ging van tafel.

Het plan voor verplichte bufferstroken van 3 meter langs water is versoepeld. Landen met veel sloten, zoals Nederland, kunnen daarvoor een vrijstelling krijgen. Extra aandacht komt er voor jonge boeren. Lidstaten moeten meer dan 3 procent van het budget inzetten om jonge boeren te stimuleren bij bedrijfsovername.

In de nacht van donderdag op vrijdag kwam het in Brussel tot een voorlopig akkoord dat vrijdagmiddag rond theetijd werd bezegeld. ,,Met een daverend applaus”, aldus Ruissen.

Natuur-, milieu- en enkele agrarische organisaties zijn ‘uiterst teleurgesteld’ over het landbouwakkoord. ,,Ondanks alle beloften wordt het budget van honderden miljarden euro’s, afkomstig van de Europese belastingbetaler, wederom niet gebruikt voor de vergroening van de landbouwsector”, stellen ze in een gezamenlijke verklaring.

De organisaties vinden de afspraak van 20 tot 25 procent vergroening te weinig. ,,Dit betekent een voortzetting van het huidige landbouwbeleid waarbij intensieve, grootschalige landbouw wordt bevoordeeld, met alle schadelijke gevolgen voor natuur, milieu en klimaat.”

Bekijk onze meest bekeken nieuwsvideo’s in onderstaande playlist: