Noord- en Zuid-Korea gebruiken weer "rode telefoon": wat moeten we ons daarbij voorstellen?
Noord- en Zuid-Korea hebben voor het eerst in twee jaar opnieuw met elkaar gecommuniceerd via de "rode telefoon". Het herstel van de directe verbinding geldt als een diplomatieke doorbraak. Maar wat moeten we ons eigenlijk voorstellen bij die tot de verbeelding sprekende "rode telefoon"?
Wanneer werd de "rode telefoon" in gebruik genomen?
De telefoonlijn tussen Noord- en Zuid-Korea werd in 1971 aangelegd om ongelukken en misverstanden te voorkomen tussen de twee landen die tussen 1950 en 1953 een oorlog uitvochten.
Officieel is die oorlog trouwens nog altijd niet beëindigd. In 1953 werd een wapenstilstand gesloten, geen vredesverdrag. Dat staakt-het-vuren werd afgekondigd in Panmunjom, het onbewoonde grensdorp in de gedemilitariseerde zone waar ook gesprekken hebben plaatsgevonden tussen beide Korea's.
In datzelfde Panmunjom staat ook de "rode telefoon". De verbinding tussen Pyongyang en Seoel werd voor het eerst in gebruik genomen in 1971, bijna twintig jaar na de wapenstilstand. Ze kwam er naar aanleiding van de eerste ontmoeting van het Rode Kruis van beide Korea's. De hotline wordt nog altijd de "Rode Kruis"-verbinding genoemd.
Vandaag is ze niet meer de enige verbinding tussen Pyongyang en Seoel. Er zijn intussen niet minder dan 33 directe telefoonverbindingen die via Panmunjom verlopen, en ook nog eens 8 lijnen die niet via Panmunjom gaan. Ze worden gebruikt voor officiële mededelingen, luchtvaartcontrole, ontmoetingen en economische of militaire afspraken.
De bekendste verbinding blijft de eerste, de "Rode Kruis"-lijn die aan het begin van de jaren 70 werd gelanceerd.
Hoe moeten we ons zo'n telefoontje voorstellen?
De "rode telefoon" werd in de jaren 70 gelanceerd, en afgaand op de beelden (zie foto boven), heeft hij een redelijk hoog James Bond-gehalte. In een kantoor dat het "Huis van Vrijheid" wordt genoemd, staat een computerscherm met daaronder een groene telefoon voor inkomende gesprekken, en een rode voor uitgaande. Er hoort ook een faxtoestel bij.
Minder dan 100 meter verderop ligt het communicatiebureau van Noord-Korea.
De buren belden elkaar decennialang twee keer per dag, telkens om 9 uur en om 16 uur. Noord-Korea belde op de even dagen, Zuid-Korea op de oneven dagen.
Wanneer werd de verbinding verbroken?
De hotline werd stilgelegd in februari 2016. Noord-Korea brak de verbinding af nadat Zuid-Korea had besloten het werk stil te leggen op het gezamenlijke industrieterrein Kaesong. Zuid-Korea reageerde daarmee op de lancering van een Noord-Koreaanse langeafstandsraket.
Sinds dat moment reageerde Pyongyang niet meer op pogingen van Seoel om contact te leggen. "Seoel heeft elke dag geprobeerd om te bellen, telkens om 9 en om 16 uur, gewoon om te checken of Pyongyang het communicatiekanaal had opengesteld", zegt CNN-correspondente in Seoel Paula Hancocks. Maar aan de andere kant werd nooit opgenomen.
Dringende boodschappen werden door een megafoon naar de overkant geschreeuwd
Dringende boodschappen van Zuid naar Noord, zoals de repatriëring van Noord-Koreaanse vissers die werden gered in Zuid-Koreaanse wateren, werden dan maar door een megafoon naar de overkant van de grens geschreeuwd.
Het was overigens niet de eerste keer dat de communicatielijn werd stilgelegd. Dat gebeurde al vijf keer. De laatste keer was in 2013, toen de lijn bijna drie maanden stillag.
Is er intussen al gebeld?
Het herstel van de hotline is een nieuw signaal dat de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un de relatie met Seoel probeert te verbeteren."Het betekent veel", zegt de woordvoerder van de Zuid-Koreaanse president Moon. "Het geeft aan dat we op weg zijn om een structuur op te zetten waarmee we op regelmatige basis contact kunnen leggen."
Het herstel van de communicatielijn komt daags nadat Moon had voorgesteld om op hoog niveau te praten over Noord-Koreaanse deelname aan de Olympische Winterspelen. Zuid-Korea stelde voor om volgende week te praten in het Panmunjom. Moon reageerde op zijn beurt op de nieuwjaarstoespraak van Kim Jong-un, waarin die zich opvallend verzoenend toonde tegenover Seoel.
Het eerste telefoongesprek tussen beide Korea's zou intussen al achter de rug zijn, de eerste informatie gedeeld. Maar waarover het precies ging, is niet meegedeeld.